Zwolnienie lekarskie w ciąży

Zwolnienie lekarskie w ciąży to trudny temat. Mówi się, że ciąża to nie choroba…. Ten kto to wymyślił albo jest mężczyzną albo nigdy/dawno nie był w ciąży 🙂 Pierwszy trymestr to nieustanna huśtawka tragicznego samopoczucia i osłabienia. Drugi to krótki oddech na przyszykowanie się do nadejścia nowego człowieka i seria badań oraz wizyt lekarskich. Trzeci zaś to już zadanie dla wytrwałych – to nawet ciężko opisać. Jakie więc są zasady związane z chorowaniem w ciąży? Przeczytaj ten artykuł!

Zwolnienie lekarskie na ciążę

Pisałam Wam już o zasadach korzystania ze zwolnień lekarskich w związku z końcem umowy. Znajdziesz też artykuł o zasadach wystawiania zwolnień wstecz i w przód. Dzisiejszy wpis mam nadzieję kompleksowo rozwieje wszystkie wątpliwości dotyczące możliwości korzystania przez kobiety w ciąży ze zwolnień lekarskich.

Oczywiście – samo bycie w ciąży nie uprawnia do zwolnienia lekarskiego. Jeśli mama dobrze się czuje to może pracować do samego końca i pracodawca nie ma żadnego prawa oczekiwać, że pozbędzie się pracownicy wysyłając ją na zwolnienie. Bardzo często kobiety zgłaszają mi, że po poinformowaniu pracodawcy o ciąży, jest im komunikowane tego typu oczekiwanie. Istnieje szereg praw przysługujących kobietom w ciąży – część z nich niewygodna dla pracodawcy. Ale nie oznacza to, że pracodawca ma prawo oczekiwać od kobiety przejścia na zwolnienie – pamiętajcie o tym.

Sprawdź też: Prace zakazane w ciąży

Kiedy można iść na zwolnienie lekarskie w ciąży?

Jeśli mama się źle czuje, jej ciąża jest zagrożona lub istnieją inne wskazania medyczne – kobieta w ciąży ma prawo skorzystać ze zwolnienia lekarskiego. Tak samo jak każdy inny pracownik. Podstawowe zasady udzielania zwolnienia w ciąży i poza nią są takie same – zwolnienie lekarskie to nic innego jak zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy. Zwolnienie lekarskie w ciąży może wystawić zarówno lekarz rodzinny, ginekolog, jak i lekarz każdej innej specjalizacji. Przyczyny zwolnienia w okresie ciąży mogą dotyczyć zarówno stanów związanych z ciążą jak i zupełnie innych. Na zwolnienie w ciąży można więc iść zarówno w 7 miesiącu jak i 7 tygodniu. O zasadności tego zwolnienia każdorazowo zadecyduje jednak lekarz i może nie chcieć wysyłać na L4 zupełnie zdrowej kobiety, tylko dlatego że jest w ciąży.

Co więcej, aby z faktu przebywania na zwolnieniu lekarskim wynikało prawo do pobierania zasiłku chorobowego z systemu ubezpieczeń społecznych konieczne jest podleganie – odpowiednio długo – pod ubezpieczenie chorobowe.

Zasiłek przysługuje po tak zwanym okresie wyczekiwania, tj. co do zasady:

w przypadku umowy o pracę – po 30 dniach,
w przypadku umowy zlecenia i własnej działalności – po 90 dniach podlegania ubezpieczeniu.

Liczą się do tych okresów także poprzednie okresy zatrudnienia. (Dla przykładu: pracuję w firmie X na umowę pracę do 30.04. Od 1 maja zaczynam nową pracę. Po tygodniu zachorowuję – przysługuje mi zasiłek chorobowy.)

Sprawdź też: Podważenie umowy przez ZUS

Zasiłek chorobowy – komu przysługuje i w jakiej wysokości

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi stanowi co do zasady przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Czyli mówiąc po polsku – średnia pensja z ostatnich 12 miesięcy. Przy czym bierze się pod uwagę tylko wynagrodzenie za okres zatrudnienia u obecnego pracodawcy i tylko w aktualnym wymiarze czasu pracy.

Jeżeli jednak nie przepracowałaś 12 miesięcy to bierze się pod uwagę średnią za wszystkie pełne przepracowane miesiące. Jeśli nie przepracowałaś ani jednego miesiąca – to kwota wskazana na umowie jako wynagrodzenie miesięczne. W przypadku niezdolności do pracy zasiłek chorobowy wyniesie 80% podstawy wymiaru składek. Natomiast w okresie ciąży – 100%. (Więcej o zasadach obliczania „podstawy wymiaru zasiłku” oraz sprytny kalkulator obliczania zasiłku znajdziesz w >> tym poście <<)

Czy muszę poinformować pracodawcę o zwolnieniu lekarskim w ciąży?

Należy jak najszybciej po otrzymaniu zwolnienia poinformować pracodawcę o swojej chorobie oraz przewidywanym czasie jej trwania (maksymalnie do drugiego dnia nieobecności). W tym celu wystarczy telefon do przełożonego lub e-mail – w każdym razie sposób przyjęty u Was w firmie. W chwili obecnej wszystkie zwolnienia lekarskie wystawiane są elektronicznie. Nie trzeba więc dostarczać ich do pracodawcy.

Nie ma natomiast obowiązku informować szefa o planowanym momencie przejścia na zwolnienie w przyszłości. I to nawet jeśli kobieta zna już ten termin, bo np. ustaliła go na wizycie u lekarza prowadzącego (że będzie to od kolejnej wizyty). NIE NIE NIE. Nie ma także obowiązku informowania, że przechodzimy na zwolnienie już do końca ciąży – jeśli zwolnienie wystawiono na np. 3 tygodnie to pracodawca tyle musi się dowiedzieć.

Zastanów się nad swoją strategią – może czasem warto powiedzieć przełożonemu o swoich planach. Jednak to wymaga zorganizowania pracy w zastępstwie itd, szczególnie jeśli planujesz kontynuowanie pracy w tym miejscu. Ale generalnie nie ma takiego obowiązku i pracodawca nie może tego wymagać.

Sprawdź też: Czy muszę powiedzieć, że jestem w ciąży?

Zwolnienie w ciąży – ile trwa?

Na zwolnieniu możesz być ile tylko chcesz. Jedna istotnie zostało ograniczone prawo do pobierania z tego tytułu zasiłku chorobowego. Przedział czasu ograniczający okres wypłacania zasiłku wynosi:

nie dłuższy niż 182 dni,
nie dłuższy niż 270 dni, w przypadku niezdolność do pracy występującej w trakcie ciąży lub spowodowanej gruźlicą.

Oznacza to, że nawet jeśli zachorujesz już w pierwszym miesiącu ciąży, ale masz prawo do pobierania zasiłku chorobowego to będzie on wypłacany przez cały okres ciąży.

Natomiast jeśli chorowałaś już przed ciążą, ale z innego powodu do otwarcia nowego 270 dniowego okresu zasiłkowego konieczne jest przerwanie nieobecności w pracy spowodowanej chorobą. Przerwa w nieobecności może być polegać albo na fizycznym powrocie do pracy albo na wzięciu kilku dni urlopu. Inaczej okresy pobierania zasiłku sprzed ciąży doliczą się do aktualnego okresu zasiłkowego, pomniejszając go. Gdy choroba następująca po przerwie wypada już w okresie ciąży przerwa nie musi być długa – wystarczy jeden dzień. (W innych wypadkach to już 60 dni).

Kod na zwolnieniu lekarskim

Na zwolnieniach lekarskich, także na zwolnieniu lekarskim w ciąży, umieszcza się szereg danych pacjenta oraz NIP pracodawcy. Dodatkowo w niektórych wypadkach wpisuje się specjalne oznaczenia, które mogą mieć wpływ np. na wysokość zasiłku. Tak też jest w przypadku ciąży. Jeśli pacjentka jest w ciąży na druku może znaleźć się adnotacja z kodem „B”. A co oznaczają inne kody?

A – oznacza niezdolność do pracy powstałą po przerwie nieprzekraczającej 60 dni, spowodowaną tą samą chorobą, która była przyczyną niezdolności do pracy przed przerwą,
B – oznacza niezdolność do pracy przypadającą w okresie ciąży,
C – oznacza niezdolność do pracy spowodowaną nadużyciem alkoholu,
D – oznacza niezdolność do pracy spowodowaną gruźlicą,
E – oznacza niezdolność do pracy spowodowaną chorobą zakaźną o długim okresie wylęgania.

Wpisanie kodu B będzie miało znaczenie dla ustalenia wysokości zasiłku chorobowego. Na pisemny wniosek ubezpieczonego na zaświadczeniu lekarskim nie umieszcza się kodu “B” oraz “E”. Jeśli więc nie chcesz, aby Twój pracodawca dowiedział się ze zwolnienia, że jesteś w ciąży to poproś lekarza o nie umieszczanie w druku literki B. Pamiętaj jednak, że w takim wypadku zasiłek chorobowy zostanie wypłacony jak dla każdego innego pracownika. Oznacza to, że nie skorzystasz z preferencyjnych zasad dla zwolnienia lekarskiego w ciąży.

Zwolnienie chodzące/ zwolnienie leżące

Na zwolnieniu często pojawia się także dodatkowa adnotacja (w polu 12 druku zwolnienia) – cyfra oznaczająca:

1 co oznacza: „chory powinien leżeć„
2 co oznacza: „chory może chodzić„

To z kolei ma znaczenie dla oceny czy chory korzysta ze zwolnienia zgodnie z jego przeznaczeniem. A to z kolei będzie miało znaczenie przy kontroli wykorzystania zwolnienia. O kontroli zwolnienia lekarskiego w ciąży przeczytacie tutaj: Kontrola zwolnienia lekarskiego.

Kto płaci za zwolnienie lekarskie w ciąży?

W przypadku pracowników przez pierwsze 33 dni choroby za zwolnienie lekarskie płaci pracodawca – ze swoich środków. Nazywa się to „wynagrodzeniem chorobowym”. Dopiero od 34. dnia wypłacany jest zasiłek chorobowy z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wyjątek stanowią pracownicy, którzy ukończyli 50 lat: w ich przypadku pracodawca płaci tylko za 14 dni choroby.

Ale uwaga tu chodzi o pierwsze 33 dni w roku! Oznacza to, że jeśli byłaś chora przez np. 15 dni w styczniu i 18 dni w lutym, a od czerwca poszłaś na kolejne zwolnienie to za to trzecie zwolnienie zapłaci już ZUS – od 1 dnia.

W przypadku zleceniobiorców oraz przedsiębiorców zwolnienie od pierwszego dnia opłacane jest ze środków ZUS.

Warto także wiedzieć, że w przypadku tzw. dużych płatników fizycznej wypłaty zasiłku chorobowego dokonuje pracodawca przez cały okres trwania niezdolności. Dotyczy to podmiotów, które zatrudniają więcej niż 20 pracowników. Wypłaty zasiłków od 34 dnia są jednak dokonywane ze środków ZUS, więc pracodawca nic na tym nie traci . To tylko kwestia fizycznego dokonywania wypłaty, a nie ponoszenia kosztu zwolnień. W takim wypadku zasiłek powinien być wypłacony razem z wynagrodzeniami dla reszty pracowników.

Nie bójcie się korzystać z przysługujących uprawnień! Czy spotkały Was jakieś problemy ze zwolnieniami w trakcie ciąży? Co okazało się najbardziej problematyczne? Zachęcam Cię do pobrania darmowego ebooka dla kobiet w ciąży, w którym wspólnie sprawdzimy czy o niczym „prawnym” nie zapomniałaś przed porodem. Ebook do pobrania >> tutaj <<.

Masz problem z pracodawcą? Zostałaś niesłusznie zwolniona albo pracodawca nie wypłacił Ci wynagrodzenia? A może ZUS odmówił wypłaty zasiłku? Zapraszam Cię serdecznie do mojej kancelarii w Warszawie lub do skorzystania z mojej oferty porad prawnych online. Szczegóły i kalendarz online, przez który wygodnie się zapiszesz znajdziesz tutaj.

Polecam Ci także moje szkolenia online dla mam i kobiet w ciąży, naładowane wiedzą i praktycznymi poradami: