Temat na dziś to alimenty na rodzica od dzieci oraz alimenty na dziadków. Czy wiedziałaś, że alimenty nie przysługują wyłącznie dzieciom lub małżonkom? Sprawdź, kiedy należą się alimenty od dzieci oraz kto i kiedy jest objęty obowiązkiem alimentacyjnym? Alimenty na rodziców i dziadków – kiedy trzeba je płacić? Jak uniknąć płacenia alimentów na rodzica, jak się chronić? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w dzisiejszym wpisie. Udzieli ich radca prawny Jolanta Skrobowska, autorka bloga „Prawnik rodzinny” w gościnnym wpisie!
Alimenty na rodzica – kiedy się należą
Alimenty kojarzą się przeważnie z obowiązkiem utrzymywania dzieci przez rodziców. Konkretnie z taką sytuacją, gdzie po rozwodzie jeden z rodziców płaci na rzecz dziecka – do rąk drugiego rodzica- zasądzoną przez sąd stałą kwotę. Małżonek, który znalazł się przez rozwód w niedostatku również może żądać od swojego małżonka alimentów. Poza wyżej wskazanymi sytuacjami prawo daje możliwość uzyskania alimentów także innym osobom w kręgu rodziny . Obowiązek alimentacyjny dotyczy też bowiem krewnych w linii prostej (na zasadzie wzajemności).
Komu należą się alimenty
Kiedy należą się alimenty na rodzica od dzieci? Zacznijmy od początku i odpowiedzmy najpierw na pytanie, komu właściwie mogą przysługiwać alimenty. Jeśli przyjmiemy, że punktem odniesienia jest dany członek rodziny i jego stosunek (pochodzenie) do drugiego krewnego, na zasadzie wzajemnych bliskich relacji właśnie te osoby w tzw. linii prostej będą objęte obowiązkiem alimentacyjnym. Linia prosta to krewni pochodzący jeden od drugiego: (pra)dziadkowie -> rodzice -> dzieci -> wnuki. Obowiązek ten może występować w rożnych konfiguracjach. Zobowiązani do płacenia alimentów mogą być zarówno rodzice (alimenty na dzieci), jak i dzieci (alimenty na rodziców). Co więcej mogą to być dziadkowie (alimenty od dziadków na wnuków) i odwrotnie.
ALE! Obowiązek alimentacyjny względem krewnych powstaje dopiero wtedy, gdy:
- nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy
- osoba ta nie jest w stanie spełnić swojego obowiązku lub gdy
- uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami
Kiedy więc trzeba płacić alimenty, na przykład na rodzica? Warunkiem więc koniecznym wystąpienia do konkretnego krewnego z pozwem o alimenty jest to, by „w kolejce” przed nim nie było osób bliżej z nim spokrewnionych, które byłyby w stanie takie alimenty płacić. Na przykład, warunkiem uzyskania alimentów dla dziadków od wnuków, jest brak możliwości ich uzyskania od dzieci.
Alimenty na rodzica a dochód
Przesłanką dochodzenia alimentów od dzieci przez rodziców, bądź przez dziadków od wnuków jest sytuacja, gdy po stronie uprawnionego występuje tak zwany niedostatek. Kiedy mamy do czynienia z niedostatkiem?
Niedostatek występuje nie tylko, gdy uprawniony do alimentów całkowicie nie jest w stanie się utrzymać. Ma miejsce także gdy ma środki na utrzymanie, ale nie wystarczają one na pełne zaspokojenie jego usprawiedliwionych potrzeb (np. gdy nie starcza mu na leczenie). W praktyce najczęściej niedostatek będzie dotyczył złej sytuacji finansowej i materialnej spowodowanej chorobą, czy podeszłym wiekiem.
Alimenty na rodzica a dochód rodziny
Jaką wysokość mogą mieć alimenty na rodzica? Przede wszystkim alimentów można żądać wyłącznie od pełnoletnich już dzieci lub wnuków. Sąd bierze pod uwagę nie tylko potrzeby uprawnionego, ale także możliwości zobowiązanego. Alimenty na rodzica mają więc związek z dochodami rodziny. Sytuacja życiowa osoby, która ma płacić alimenty musi pozwalać na spełnienie tego obowiązku. Prościej ujmując – musi ją być stać na płacenie alimentów. Jeśli więc dziecko, wprawdzie już jest pełnoletnie, ale jednak nie ma środków finansowych na alimentowanie rodzica – sąd weźmie to pod uwagę. Dochody dzieci mają wpływ na alimenty na rodziców i ich kwotę. Podobnie zresztą jak inne kwestie, nie tylko finansowe, wpisujące się w ich ogólną sytuację życiową.
Alimenty na rodzica jak uniknąć, jak się chronić?
Jak uniknąć płacenia alimentów na rodzica albo dziadków, jak się przed nimi chronić? Bardzo duże znaczenie ma postawa życiowa rodziców (dziadków) zwracających się z roszczeniem o alimenty od dzieci lub wnuków. Po pierwsze ważne są okoliczności, w wyniku których dana osoba znalazła się we wspomnianym wyżej niedostatku – muszą być przez nią niezawinione. Jeśli ktoś swoim działaniem spowodował niedostatek, bo np. świadomie trwonił majątek, nadużywał alkoholu, czy nie chciał (choć mógł) podjąć zatrudnienia – sąd może jego powództwo oddalić. Oddalenie oznacza nie przyznanie alimentów.
Jeśli rodzice lub dziadkowie nie interesowali się swoim dzieckiem lub wnukiem, a teraz w sile wieku wraz z uszczupleniem zasobów finansowych, przypominają sobie o rodzinie i sięgają po pomoc finansową. Na pewno będzie to argument przeciw zasądzeniu alimentów.
Pamiętaj! Obowiązek alimentacyjny to nie tylko finansowanie potrzeb uprawnionego. To także osobiste starania o osobę uprawnioną. Oznacza to, że ogół starań o członka rodziny, pomoc mu udzielona oraz zainteresowanie jego osobą także wpisują się w sferę dotyczącą alimentowania.
W sytuacji „ekstremalnej”, która finał znajdzie w sądzie, oczywistą rzeczą jest konkretyzacja obowiązku alimentacyjnego w zasądzeniu określonej kwoty pieniężnej.
Alimenty na rodzica alkoholika
Czy sąd może nakazać dzieciom płacenie alimentów na rodzica alkoholika?A co, gdy rodzic przez kilkanaście lat dziećmi się nie interesował, porzucił rodzinę – a na starość chce łatać swoje finanse poprzez majątek dzieci? W takim wypadku – sąd mając na uwadze względy słuszności i zasady współżycia społecznego – z dużym prawdopodobieństwem nie przychyli się do jego żądania.
Bardzo ważna jest też kwestia majątku, którym taki rodzic dysponuje. Jeśli istnieje składnik majątkowy, który może być sprzedany i dalej przeznaczony na utrzymanie rodzica. Warto zwrócić na to uwagę sądu, jeśli chcemy chronić się przed płaceniem alimentów na rodzica.
Alimenty dla ojca którego nie znam
Do sądu z pozwem o alimenty przeciwko dzieciom lub wnukom zwracają się najczęściej takie osoby, które dobrych relacji rodzinnych nie mają. No cóż… gdyby miały to pewnie – prawie jak w bajce – wszyscy żyliby długo i szczęśliwie. Sądy o tym wiedzą, dlatego relacjom rodzinnym przyglądają się szczególnie wnikliwie. W sprawach o alimenty dla rodziców czy dziadków oprócz związków formalnych, często o jakichkolwiek relacjach uczuciowych niestety trudno mówić.
Sprawy o alimenty to sprawy szczególnego rodzaju – zawierające w sobie ogromny ładunek ludzkich emocji i wiele trudnych historii. Mają też w sobie różne pułapki i często drugie dno. Czasem pod koniec „sądowych opowieści” z sali, okazuje się, że sprawa jest zupełnie inna niż wydawała się na początku.
Jolu, bardzo Ci dziękuję za fantastyczny artykuł i pomoc w wyjaśnieniu tak kontrowersyjnej kwestii, jaką są alimenty na krewnych. Jeśli macie w tym temacie pytania: koniecznie zaglądajcie do Joli i korzystajcie z jej wiedzy!
O autorce:
Jolanta Skrobowska – radca prawny, prawnik rodzinny. Autorka blogów o tematyce rodzinnej: prawnik-rodzinny.com.pl, orozwodzie.com, oalimentach.com. Zajmuje się wsparciem osób fizycznych w obszarze prawa cywilnego i rodzinnego. Specjalizuje się w prawnych kwestiach związanych z małżeństwem, partnerstwem, rodzicielstwem, edukacją oraz osobami niepełnosprawnymi. Inicjatorka projektów „Znam Swoje Prawo” – kompleksowego programu wsparcia prawnego rodzin oraz „Wokół prawa rodzinnego” – projektu edukacyjnego. Współpracuje z organizacjami zajmującymi się prawami i wsparciem kobiet.
