Dziecko małoletniej matki

W ostatnim poście pisałam Wam o trudnej sytuacji prawnej małoletniej matki. Im dłużej o tym myślę, tym bardziej utwierdzam się w przekonaniu, że nasz system prawny jest niedostosowany do realiów współczesnego świata. Około 10% wszystkich porodów w Polsce dotyczy nastolatek!

Dla przypomnienia – młoda mama sama pozostaje pod władzą rodzicielską i w związku z tym nie przysługuje jej władza rodzicielska wobec własnego dziecka, aż do dnia w którym ukończy 18 lat (wtedy nabędzie je automatycznie).  Taka kobieta ma jak najbardziej prawo brać czynny udział w wychowywaniu maluszka, ale w świetle prawa nie może decydować o swoim dziecku. Dziecko potrzebuje jednak opiekuna prawnego, który podejmie ważne dla niego decyzje – np. medyczne – czy załatwi sprawy urzędowe.

Matka niepełnoletnia, pełnoletni ojciec

Najczęściej ludzie myślą, że nawet jeśli mama jest niepełnoletnia, ale ojciec jest pełnoletni to automatycznie zostaje opiekunem prawnym dziecka. Niestety nie jest to prawda.

Domniemanie ojcostwa dotyczy wyłącznie rodziców, którzy są małżeństwem. W sytuacji, jednak gdy matka nie jest pełnoletnia, na ślub wymagana jest zgoda sądu (zajrzyj do tego wpisu: Ślub przed 18nastką). W takiej sytuacji ojciec dziecka musi być pełnoletni.

Jak pisałam już wcześniej we wpisie Uznanie ojcostwa – czyli kto jest tatą w świetle prawa, ojcostwo można co do zasady potwierdzić w Urzędzie Stanu Cywilnego lub ustalić przed sądem. Szczególne zasady obowiązują jednak w przypadku, gdy matka nie jest pełnoletnia. Na ten temat niedługo odrębny wpis.

Opieka nad dzieckiem

W sytuacji, gdy żadne z rodziców nie ma władzy rodzicielskiej to koniecznym jest ustanowienie opieki.  Opiekunem dziecka powinna być ustanowiona przede wszystkim osoba wskazana przez ojca lub matkę. Najczęściej opiekunem zostaje ustanowiony jeden z rodziców małoletniej matki. Objęcie opieki następuje przez złożenie przyrzeczenia przed sądem opiekuńczym.

Kto może mieć prawo do opieki nad dzieckiem nieletniej mamy?

• rodzice młodej mamy (lub dalsi krewni) – najczęściej opieka nad dzieckiem małoletniej matki zostaje przyznana jednemu z jej rodziców.
• osoba wskazana przez rodziców;
• „opiekun z urzędu” – zostaje on wyznaczony w sytuacji, gdy w najbliższym otoczeniu dziecka nie można znaleźć osoby mogącej się nim zająć, np. wyznaczony przez MOPS pracownik lub opiekun w placówce opiekuńczej.

Wraz z osiągnięciem pełnoletniości, młoda mama nabywa z mocy prawa władzę rodzicielską.

Miejsce zamieszkania dziecka

W sytuacji jednak, gdy żadne z rodziców nie ma władzy rodzicielskiej i ustanowiono dla dziecka opiekę to miejscem zamieszkania dziecka jest miejsce zamieszkania jego opiekuna.

Zgłoszenie dziecka do Urzędu Stanu Cywilnego

Zgłoszenia urodzenia dziecka, co do zasady dokonują matka lub ojciec dziecka. Mogą tego dokonać już tacy rodzice, którzy ukończyli 16 lat. Gdy rodzice nie mają ukończonych 16 lat, zgłoszenia urodzenia mogą dokonać w jej imieniu rodzice małoletniej matki, którzy posiadają na nią władzę rodzicielską lub jej opiekun.

Osoba która zgłasza urodzenie dziecka składa także oświadczenie o wyborze imienia dziecka. Zatem, matka która ukończyła 16 lat może samodzielnie zgłosić urodzenie dziecka w USC oraz może wybrać imię dla dziecka.

Adwokat Kobiet pro bono

Przypominam, że mamom, które nie mają 18 lat udzielam nieodpłatnych porad prawnych w zakresie związanym z ich macierzyństwem. Więcej informacji znajdziecie w zakładce Adwokat Kobiet pro bono.