Czy pracodawca może obniżyć wynagrodzenie bez zgody pracownika?

Czy pracodawca może obniżyć wynagrodzenie bez zgody pracownika? Jakie warunki muszą być spełnione, aby legalnie zmienić warunki pracy pracownikowi bez jego zgody? Co raz więcej i częściej zgłaszacie się do mnie z prośbami o wyjaśnienie, na jakich zasadach i kiedy pracodawca może zgodnie z prawem obniżyć pensję. Odpowiedź w dzisiejszym artykule!

---

Czy pracodawca może obniżyć wynagrodzenie bez zgody pracownika?

Pracodawca nie może sam, jednostronnie zmienić umowy o pracę. Dotyczy to zarówno postanowień dotyczących wynagrodzenia, jak i wymiaru etatu czy innych istotnych postanowień takiej umowy. Jedyne, co pracodawca może zrobić jednostronnie to wprowadzić zmiany organizacyjne, które np. zmienią pracownikowi przynależność służbową, dział w którym pracuje lub godziny rozpoczęcia pracy. Pracodawca może jednostronnie wydawać pracownikom polecenia służbowe, kierować ich w delegacje i podróże służbowe (poza wyjątkami: np. przywileje w pracy dla rodziców dzieci do lat 4). Nie może jednak zmienić trwale treści stosunku pracy bez zgody pracownika.

Sprawdź też: Praca a dziecko do lat 4.

---

Zmiana umowy o pracę bez zgody pracownika

Czy pracodawca może obniżyć wynagrodzenie bez zgody pracownika?Zmiana umowy o pracę bez zgody nie jest generalnie możliwa. Trzeba jednak dokładnie sprawdzić jakie postanowienia łączącego strony stosunku pracy wynikają, a jakie nie wynikają z umowy o pracę. Zgodnie z kodeksem pracy, umowa o pracę zawiera:

• rodzaj pracy;
• miejsce wykonywania pracy;
• wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia;
• wymiar czasu pracy;
• termin rozpoczęcia pracy.

Jak może zauważyłaś, obowiązkowy katalog elementów umowy o pracę nie zawiera m.in. nazwy stanowiska ani zakresu obowiązków. Przyjmuje się więc, że te dodatkowe elementy pracodawca może określić w drodze zarządzenia lub polecenia – a więc jednostronnie. I w tym samym trybie je zmienić. Dlatego sprawdź dokładnie, czy umowa którą podpisałeś zawierała te elementy. Jeśli nie – musisz liczyć się z możliwością jednostronnej zmiany tych warunków przez pracodawcę.

---

Porozumienie o zmianie warunków zatrudnienia – czy pracodawca może je zawrzeć bez zgody pracownika?

W dobie koronawirusa niezwykłą popularność zdobyły porozumienia zbiorowe o zmianie warunków umów o pracę oraz o zawieszeniu stosowania niektórych aktów prawa pracy – np. regulaminów wynagradzania lub premiowania. Możliwość zawierania takich porozumień przewidują zarówno przepisy tzw. tarczy antykryzysowej jak i przepisy kodeksu pracy.

Generalną zasadą jest, że pracodawca może zawrzeć tzw. porozumienie zbiorowe z organizacjami związkowymi, które u tego pracodawcy działają lub w razie ich braku z reprezentacją pracowników. Warunkiem zawarcia takiego porozumienia jest tymczasowe pogorszenie się sytuacji pracodawcy. W zależności od przyjętego trybu znaczenie będzie miał np. spadek obrotów pracodawcy lub utrata przez niego płynności finansowej.

Sprawdź też: Kiedy warto iść do sądu pracy?

---

Porozumienie o zmianie umowy o pracę bez zgody pracownika

Porozumienie zawarte z przedstawicielstwem pracowników może zbiorowo wyłączać stosowanie niektórych warunków umów – np. stosowania postanowień dotyczących premii czy dodatku, jak również zmianę wysokości wynagrodzenia. Co ważne, w tym trybie generalnie można zmieniać warunki pracy zbiorowo. Powinno ono więc mieć zastosowanie albo w odniesieniu do wszystkich pracowników albo ich grup (np. wszystkich sprzedawców, wszystkich pracowników fizycznych itp.). W trybie porozumień zbiorowych raczej nie powinno się zmieniać warunków poszczególnych, jednostkowych pracowników. A jeśli tak – to ze szczególną ostrożnością i dokonując niedyskryminującego uzasadnienia takiego wyboru.

Co warte podkreślenia, pracodawca w tym trybie zawsze musi działać w porozumieniu z przedstawicielami związków zawodowych lub pracowników. Nie może takiego porozumienia wcielić w życie sam, bez współdziałania z załogą. O zawarciu porozumienia pracodawca powinien poinformować objętych nim pracowników.

Wypowiedzenie zmieniające umowę o pracę

Jeśli nie ma zgody pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, co do zmiany warunków pracy – wybór jest w zasadzie jeden. Adekwatnym trybem zmiany umowy o pracę z pojedynczym pracownikiem jest wręczenie mu wypowiedzenia zmieniającego. Na ten temat przygotowałam dla Was osobny artykuł, który znajdziesz >> tutaj <<.

---

Zmiana wynagrodzenia jednostronna przez pracodawcę – czy jest legalna?

Jedynym wyjątkiem legalnego sposobu obniżenia pracownikom wynagrodzenia poprzez jednostronną czynność pracodawcy jest wprowadzenie w zakładzie pracy tzw. przestoju. Jest to specyficzna sytuacja, w której mimo pozostawania przez pracownika w gotowości do pracy z obiektywnych przyczyn nie może pracować. W takiej sytuacji, pracownikowi przysługuje wynagrodzenie w wysokości zasadniczego wynagrodzenia godzinowego lub miesięcznego. W przypadku, pracowników wynagradzanych akordowo lub prowizyjnie – którzy nie mają określonej stawki stałej pensji – przysługuje w takim wypadku 60% wynagrodzenia, jakie pracownik otrzymałby gdyby pracę normalnie wykonał.

Faktycznie więc, w przypadku wprowadzenia przestoju, może się okazać, że wypłacone wynagrodzenie będzie niższe niż dotychczasowe, bo nie będzie obejmowało np. dodatków czy premii.

Sprawdź też: Czy pracodawca może mnie zmusić do pracy w trakcie epidemii?

---

---

Masz problem z pracodawcą? Zostałaś niesłusznie zwolniona albo pracodawca nie wypłacił Ci wynagrodzenia? A może ZUS odmówił wypłaty zasiłku? Zapraszam Cię serdecznie do mojej kancelarii w Warszawie lub do skorzystania z mojej oferty porad prawnych online. Szczegóły i kalendarz online, przez który wygodnie się zapiszesz znajdziesz tutaj.

Polecam Ci także moje szkolenia online dla mam i kobiet w ciąży, naładowane wiedzą i praktycznymi poradami: