Działalność nierejestrowana, a urlopy związane z rodzicielstwem

Działalność nierejestrowana – co to takiego? Kiedy mamy do czynienia z działalnością nierejestrowaną i co się z tym wiąże? Cieszę się, że coraz więcej kobiet myśli przedsiębiorczo i chce stać się niezależną kobietą. Nieważne czy robiąc karierę w korporacji czy rozwijając swój mały, ale wymarzony biznes. Wiele z Was posiada mnóstwo różnorodnych talentów, które mądrze wykorzystane mogą stanowić Wasze źródło dochodów. Ale co jeśli zastanawiasz się jak funkcjonuje działalność nierejestrowana a urlop macierzyński? Jeżeli zawsze marzyłaś o własnym biznesie, ale boisz się formalności ten wpis jest właśnie dla Ciebie!

Oddaję głos Joannie Rułkowskiej – redaktor naczelnej portalu Prawo Mamy, prawniczce i specjalistce do spraw kadr i płac. Zapraszam Was na rozmowę o działalności nierejestrowanej od strony formalnej w kontekście urlopów macierzyńskich i wychowawczych.

---

Firma na próbę

Wydaje się, że działalność nierejestrowana to świetny pomysł, aby rozpocząć biznes. Taki pas startowy. Jak napisała jedna z moich czytelniczek – bufor bezpieczeństwa między pracą na etacie, a biznesem na dużą skalę i rzucaniem się na głęboką wodę (jeśli nam nie wyjdzie zawsze możemy wrócić do pracy na etacie).

Nie jest to idealna instytucja i kłamstwem byłoby twierdzenie, że można rozpocząć prowadzenie działalności nierejestrowanej bez żadnych formalności. Życie pokazuje, że czasem bez sensu jest prowadzić działalność nierejestrowaną i lepiej od razu zarejestrować naszą aktywność, jako działalność gospodarczą.

---

Działalność nierejestrowa, czyli co?

Działalność nierejestrowa, działalność nieewidencjonowana, działalność nierejestrowana, działalność na próbę – te wszystkie określenia dotyczą jednej i tej samej instytucji. Mowa o nisko przychodowej aktywności gospodarczej, która nie podlega obowiązkowi rejestrowania w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Działalność nierejestrowa to działalność, która nosi wszelkie cechy działalności gospodarczej, ale ze względu na wysokość przychodów nie jest uznawana za działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy Prawo Przedsiębiorców. Zgodnie z tą ustawą – działalność nieewidencjonowana, to działalność, która nie podlega obowiązkowi rejestracji w przypadku, gdy miesięczny przychód należny z takiej działalności nie przekracza kwoty 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Limit uprawniający do zwolnienia z rejestracji jest inny w każdym roku kalendarzowym i każdorazowo zależny od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2019 roku -1125 zł).

Działalność nierejestrowana musi nosić cechy działalności gospodarczej, czyli musi to być działalność: zorganizowana, zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły!

---

Działalność nierejestrowana, a urlop macierzyński

Zacznijmy od odpowiedzi na pytanie – co rozumiem pod pojęciem urlopy związane z rodzicielstwem? Będzie to: urlop macierzyński, urlop rodzicielski, urlop wychowawczy oraz urlop ojcowski. Pamiętajmy, że urlop to uprawnienie pracownicze – przysługuje tylko osobom zatrudnionym w oparciu o umowę o pracę.

Czy zatem jeśli pracujemy na etacie i przebywamy na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym, to możemy w tym samym czasie prowadzić działalność nierejestrowaną? Zarówno w czasie urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego, jak i wychowawczego można co do zasady prowadzić działalność nierejestrowaną.

Warto jednak zwrócić uwagę na cztery ważne aspekty, jeśli planujesz prowadzić działalność nierejestrowaną.

1. Działalność konkurencyjna – jeżeli podpisałaś klauzulę o zakazie konkurencji, to wasza działalność nierejestrowana nie może być konkurencyjna względem pracy na etacie.
2. Sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem – urlop wychowawczy jest udzielany w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Zgodnie z przepisami możesz w czasie urlopu wychowawczego pracować (różne formy pracy są dopuszczalne – m.in. prowadzenie działalności bez rejestracji), ale pamiętaj, że Twoja praca nie może wyłączać sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. To ograniczenie nie dotyczy urlopu macierzyńskiego.
3. Poinformowanie Gminnego/Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej – dotyczy to osób, które otrzymują dodatek do zasiłku rodzinnego za czas urlopu wychowawczego – wiąże się to ściśle z punktem 3 –  możesz utracić dodatek, m.in. w sytuacji, gdy nastąpi trwałe zaprzestanie sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem.
4. Poinformowanie pracodawcy – to nie jest obowiązek prawny, ale Twoja dobra wola. Dużo zależy od tego, czy zamierzasz tylko dorabiać, czy traktujesz działalność nierejestrowaną jako pas startowy dla większego biznesu. Czy zamierzasz tak prowadzić działalność bez rejestracji, by w przyszłości zarejestrować ją jako gospodarczą? Czy chcesz wrócić po urlopie wychowawczym na etat? Może warto powiedzieć pracodawcy, o swoich planach, by „wiedział na czym stoi”? Pamiętaj, że z chwilą rejestracji działalności powinnaś poinformować o tym pracodawcę, jeśli przebywasz na urlopie wychowawczym.

---

Dla kogo działalność nierejestrowana?

Działalność bez rejestracji najlepiej sprawdzi się u osób, których działalność:

• nie podlega pod VAT (można prowadzić działalność nierejestrową i być podatnikiem czynnym VAT, ale w praktyce jest to mało opłacalne),
• nie wymaga uzyskania pozwolenia sanepidu (można uzyskać, ale jest to trudne i kosztowne),
• nie wykonują działalności usługowej na podstawie umowy zlecenia (taka działalność jest możliwa, ale dochodzą nam kwestie związane ze składkami do ZUS i odpowiednią kwalifikacją umów związanych z usługami) .

Pamiętajmy, że czas urlopów związanych z rodzicielstwem to czas, gdy możemy skupić się na macierzyństwie. Czasem bywa ciężko pod względem sił, czasu, organizacji. Celem urlopów związanych z rodzicielstwem jest opieka nad nowym członkiem rodziny.

 

---

Działalność nierejestrowana – warunki

Wbrew pozorom i zapewnieniom, że jest to łatwy sposób zarobkowania, bez zbędnych formalności, bez ZUSu, bez rejestracji nie każdy może prowadzić działalność bez rejestracji. Musimy spełnić kilka warunków:

• pierwszy – wspomniany limit przychodu należnego (uczulam, że przychód należny, to nie dochód).
• drugi – obowiązek bycia osobą fizyczną (nie możemy prowadzić działalności nierejestrowanej z kolegą/koleżanką/mężem/żoną etc).
• trzeci – działalność nie może być działalnością koncesjonowaną/licencjonowaną/wymagającą pozwolenia/wpisu do rejestru (działalność niereglamentowana wyklucza się z działalnością nierejestrowaną).
• czwarty – należy prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży (jest to obowiązek wynikający z ustawy o VAT, ale taka ewidencja przyda się nam również na potrzeby określenia limitu przychodu należnego czy określenia wysokości podatku dochodowego).
• piąty  – działalności nierejestrowanej nie mogą prowadzić osoby, które wcześniej prowadziły działalność gospodarczą ( warunek – 60 miesięcy – tzw. czysta karta).

Musicie zrozumieć, że regulacja nie jest kompletna. Na gruncie Prawao Przedsiębiorców – osoby prowadzące działalność nierejestrowaną nie są uznawane za przedsiębiorców. Co innego na gruncie innych ustaw – już tak są przedsiębiorcami. Co to oznacza w praktyce? Ano trzeba wczytać się w inne ustawy i sprawdzić czy:

• przypadkiem nie musimy płacić VAT?
• musimy posiadać kasę fiskalną?
• potrzebne jest nam pozwolenie sanepidu?
• jakie mamy obowiązki jako sprzedawcy (prawa konsumenta)?
• czy i jak wdrożyć RODO?

Każdy przedsiębiorca musi rozeznać te kwestie indywidualnie. Większość osób prowadzących działalność bez rejestracji i realizujących swoje pomysłów biznesowe – będzie mogła działać bez kasy fiskalnej oraz będąc zwolnionym z podatku VAT. Warto jednak mieć te kwestie na uwadze i wszystko dokładnie sprawdzić.

---

Czy opłaca się zakładać działalność nierejestrowaną na macierzyńskim?

Jeśli mimo wszystko:

• czujemy się na siłach,
• czujemy, że nasz pomysł jest świetny
• umiemy zorganizować czas w ten sposób, by prowadzenie działalności nierejestrowej nie wyłączało sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem,
• formalności związane z prowadzeniem działalności nierejestrowanej Cię nie odstraszają…

…warto zaryzykować i w czasie urlopu macierzyńskiego lub wychowawczego rozkręcić biznes na próbę.

Powodzenia!

---

Asiu bardzo Ci dziękuję za przybliżenie tematu o działalności nierejestrowanej, a w szczególności działalności wykonywanej podczas urlopów związanych z rodzicielstwem. Jeśli macie w tym temacie pytania: koniecznie zaglądajcie do Asi i korzystajcie z jej wiedzy!

---