Temat na dziś to kontrola ZUS w ciąży. Czy ZUS może zakwestionować Twoją umowę? Sprawdź, czy faktycznie jest się czego obawiać. Gdy pytacie o kontrole ZUS, często pada pytanie: Czy można zatrudnić kobietę w ciąży? Odpowiedź brzmi: OCZYWIŚCIE, ŻE TAK. Nasze prawo nie przewiduje w tym zakresie żadnych ograniczeń. Mało tego – kobieta w ciąży nie ma obowiązku o swoim stanie informować pracodawcy, a co dopiero przyszłego pracodawcy! To dlaczego tak często pytacie o podważenie umowy przez ZUS? Dlaczego kontrola z ZUS to jedna z większych obaw kobiet w ciąży?
Kontrola ZUS w ciąży
Wiele kobiet pyta czy można w ciąży zawrzeć umowę o pracę i boi się mitycznej kontroli z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, która podważy ważność zawartej przez nie w ciąży umowy. To samo dotyczy wszelkiego rodzaju awansów czy zmian, które łączą się z podwyżką. Czy te obawy są słuszne? Czy faktycznie macie powody, by obawiać się kontroli ZUS w ciąży? Odpowiedź zależy zasadniczo od tego, czy umowę zawarliśmy „naprawdę” czy tylko „na papierze”. O co chodzi? Podstawą do objęcia ubezpieczeniami może być tylko faktycznie wykonywane zatrudnienie – jeśli umowa była fikcyjna ZUS może ją zakwestionować, a w konsekwencji pozbawić ciężarną prawa do np. zasiłku macierzyńskiego.
Kontrola ZUS a fikcyjna umowa o pracę
Jak już wiesz, umowa zawarta jedynie „na papierze” może spowodować kontrolę z ZUS. Umowa, która została zawarta fikcyjnie jest nieważna – a zatem jest to zupełnie tak samo jak gdyby nigdy takiej umowy nie zawarto. Jeśli zawarliśmy umowę – niezależnie czy w ciąży czy nie – ale tak naprawdę nie pracujemy to zawarta przez nas umowa jest pozorna.
Czy ZUS może zakwestionować umowę o pracę i umowę zlecenie?
Pozorna umowa o pracę nie stanowi tytułu do ubezpieczeń społecznych, ponieważ nie powstaje stosunek pracy. Tutaj zatem jest miejsce dla ZUSu, aby dążyć do poważenia umowy o pracę (czy umów zlecenia).
Umowa o pracę jest zawierana dla pozoru, jeżeli przy jej zawieraniu obie strony miały świadomość, że pracownik nie będzie świadczyć pracy, a pracodawca z tej pracy nie będzie korzystać. Dotyczy to sytuacji, gdy strony z góry zakładają, że nie będą realizowały zawartej umowy. Pomiędzy pracownikiem a pracodawcą musi więc istnieć utajnione porozumienie co do tego, że zawarta umowa ma jedynie stwarzać pozory. Tylko wtedy możliwe jest jej podważenie przez ZUS.
Kontrola ZUS w ciąży. Podważenie umowy przez ZUS
Gdy podczas rozmów z Wami poruszam temat kontroli umów przez ZUS, często pytacie, czy to znaczy, że każda umowa która jest wykonywana tylko przez krótki czas np. przed przejściem na zwolnienie lekarskie w związku z ciążą jest zawarta dla pozoru? Niewątpliwie tego typu stany faktyczne cieszyć się będą dużym zainteresowanie ZUS, który może chcieć zbadać jak było naprawdę i zakwestionować ważność umowy.
Czy taka kontrola ZUS musi skończyć się podważeniem umowy? Absolutnie niczego to nie przesądza! Jeśli pracownik faktycznie podjął umówioną pracę i świadczył ją w ramach stosunku pracy, a pracodawca świadczenie to przyjmował, wypłacając wynagrodzenie – choćby trwało to tylko przez kilka dni – nie ma mowy o pozorności umowy. Podczas kontroli ZUS powinien taką sytuację dokładnie zbadać, a w interesie kontrolowanego pracownika jest wykazywać, że umowa była realizowana zgodnie z jej postanowieniami.
Kontrola umów przez ZUS w trakcie ciąży
Warto wiedzieć, że sądy wielokrotnie wypowiadały się, że samo dążenie do uzyskania prawa do zasiłków jako cel podjęcia zatrudnienia, nie świadczy o zamiarze obejścia prawa – jeżeli umowa o pracę jest faktycznie realizowana. Oznacza to, że ZUS nie może przyjąć uproszczenia, że kobieta w ciąży podejmująca pracę zawsze zawiera umowę w celu „wyłudzenia zasiłku” – nie ma w tym nic nagannego (zdaniem sądów), że poszukuje się ochrony państwa w takim szczególnym okresie jakim jest ciąża, a następnie okres po porodzie. Każda inna interpretacja oznaczałaby w praktyce zakaz zatrudniania kobiet w ciąży, a jak napisałam na samym początku polski system prawa nie przewiduje takiego zakazu.
Własna działalność a ciąża
Bardzo podobnie ma się sytuacja kobiet otwierających w okresie ciąży własny biznes. Kiedyś – no nie tak strasznie dawno, około 3 lat temu – zmieniono przepisy, które umożliwiały uzyskiwanie na działalności gospodarczej stosunkowo wysokich zasiłków chorobowych i macierzyńskich. Choć przepisy zmieniono, ZUS nadal wyrywkowo bada czy otwierane działalności nie są tylko na papierze – szczególnie jeśli zaczniemy pobierać z tego tytułu zasiłki.
Przypomnę więc, że zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej, podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach. Nie ma absolutnie żadnych przepisów zabraniających zakładania działalności gospodarczej kobiecie w ciąży.
Jednakże samo zarejestrowanie działalności i opłacenie składek nie wystarczy do uzyskania prawa do zasiłków chorobowego i macierzyńskiego. Trzeba jeszcze tą działalność faktycznie prowadzić. Analogicznie jak umowa o pracę działalność gospodarcza nie może być założona dla pozoru. W razie kontroli trzeba więc udowodnić, iż działalność była/jest faktycznie prowadzona.
Warto wiedzieć, że o ile ZUS ma prawo kontroli i korekty (sic!) wysokości wynagrodzenia pracowników to absolutnie nie jest uprawniony do kwestionowania kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Kwota ta ma się jedynie mieścić się w granicach określonych ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych.
Co robić w razie podważenia umowy przez ZUS?
Co robić, jeśli przydarzy się nam kontrola ZUS w ciąży i nasza umowa zostanie podważona?
- Na zaś: zbierać dokumenty potwierdzające wykonywanie umowy o pracę/prowadzenie działalności (np. emaile, podpisane dokumenty, pełnomocnictwa itp.)
- Nie panikować.
- Skontaktować się z prawnikiem, który prowadzi tego typu sprawy – zanim wdamy się w dyskusję z ZUSem.
ZUS niestety ma tendencję do zapominania – w ogólności – że celem jego istnienia nie jest sprawdzanie czy każda kobieta korzystająca z zasiłku nie próbuje go „wyłudzić”, ale że został utworzony właśnie aby zabezpieczać obywateli w takich szczególnych okresach. Jednakże – nie warto się poddawać. W walce z ZUS stosunkowo często zdarzają się prawdziwe wygrane.
POWODZENIA!
Masz problem z pracodawcą? Zostałaś niesłusznie zwolniona albo pracodawca nie wypłacił Ci wynagrodzenia? A może ZUS odmówił wypłaty zasiłku? Zapraszam Cię serdecznie do mojej kancelarii w Warszawie lub do skorzystania z mojej oferty porad prawnych online. Szczegóły i kalendarz online, przez który wygodnie się zapiszesz znajdziesz tutaj.
Polecam Ci także moje szkolenia online dla mam i kobiet w ciąży, naładowane wiedzą i praktycznymi poradami:
Masz problem z pracodawcą? Zostałaś niesłusznie zwolniona albo pracodawca nie wypłacił Ci wynagrodzenia? A może ZUS odmówił wypłaty zasiłku? Zapraszam Cię serdecznie do mojej kancelarii w Warszawie lub do skorzystania z mojej oferty porad prawnych online. Szczegóły i kalendarz online, przez który wygodnie się zapiszesz znajdziesz tutaj.
Polecam Ci także moje szkolenia online dla mam i kobiet w ciąży, naładowane wiedzą i praktycznymi poradami:
13 komentarzy
Aleksandra Wejdelek-Bziuk
Mozesz – jednak na wypadek ostatecznej wygranej przeciwko ZUS nalezy liczyc sie z koniecznoscia zwrotu.
Patrycja
Witam pracowałam przez ponad miesiąc na umowie o pracę (naprawdę pracowałam) a ZUS podważyl moja umowę, uznał ją za pozorna, według ZUS nie podlegam ubezpieczeniu i dostałam decyzję, że nie należy mi się zasiłek chorobowy. Za 20 dni mam termin porodu, wiem, że mogę pobierać po porodzie kosiniakowe. A moje pytanie brzmi czy jeśli sie odwołam od decyzji ZUS (wiadomo to potrwa wieki) to mogę to kosiniakowe pobierać?? Wiem, że jestem w stanie wygrać bo pracowałam naprawdę ale w każdej chwili mogę urodzić a jestem bez środków do życia i zależałoby mi na tym kosiniakowe chociaż na początek.
Urszula
Dzień Dobry 🙂
Mam pytanie dotyczącego przypadku.
Jeżeli kobieta będąca w 8 tygodniu ciąży podpisała umowę o pracę na okres próbny( 3 miesiące) ale o ciąży dowiedziała się dopiero tydzień później to czy ZUS może podważyć taką umowę ? Wiem, że taka umowa musi zostać przedłużona do dnia porodu, ponieważ okres umowy trwa 3 miesiące a po rozwiązaniu ciąża przekroczy ponad 3 miesiąc. (Jeśli się mylę proszę poprawić.) Jeżeli pracownica dotrwa do 12 tygodnia ciąży pracując i wywiązując się z obowiązków pracownika ,a potem pójdzie na l4( z powodu ciężkiej pracy, która jest niekorzystna dla ciąży pod obserwacją, oraz nie panują tam odpowiednie warunki dla ciężarnych) to ZUS może taką umowę podważyć i sprawa zastanie „przegrana” z góry, od strony pracownicy? Zaznaczam, że firma to niemała działalność a duże gastro fast-foodowe, typu kfc,North fish itp,gdzie zdarzały się (z dwa przypadki)zwolnienia od psychiatry tylko po to ,by nie pracować do rozwiązania umowy. Wtedy ZUS jakoś tego nie widział. Powiadomienie o ciąży pracodawcy nie spowoduje, że umowa ulegnie zniszczeniu, jeśli dowie się przed 12 tygodniem ciąży ? Nie wiem, czy pracodawca miałby co zrobić z taką pracownicą w takiej pracy.
Proszę o rozwiązanie moich wątpliwości, szczególnie dotyczącego zusu i ostatniego pytania. Pozdrawiam serdecznie
Aleksandra Wejdelek-Bziuk
Niestety nie umiem abstrakcyjnie ocenić czy ZUS podważy jakaś umowę z powodu skorzystania ze zwolnienia lekarskiego. Każdy przypadek krótkiego zatrudnienia przed skorzystaniem ze świadczeń jest potencjalnie narazony na zainteresowanie pracowników ZUS. O praca zakazanych w ciąży pisałam tutaj: https://adwokatkobiet.pl/prace-zakazane-w-ciazy/ Jeśli potrzebna jest indywidualna porada – zapraszam do kancelarii.
Aleksandra Wejdelek-Bziuk
Przykro mi, ale to sa pytania nadajace sie raczej na konsultacje niz analize w komentarzach. Zapraszam serdecznie do kancelarii lub na skypa.
Wiktoria
Proszę o pomoc. ZUS uznał moja umowę za niewiarygodna z takiego względu ze nie zatrudniono nikogo na moje miejsce, nigdy wcześniej nie pracowałam na umowie o prace i nigdy za takie wynagrodzenie. Mianowicie: pracowałam 3 miesiące w ciąży przed pójściem na chorobowe, nie podpisywałam nic osobiście zajmowałam się mailami, przelewami itd. Co mam robić, jaka jest szansa na wygrana przy odwołaniu?
Aleksandra Wejdelek-Bziuk
Pani Wiktorio, na Pani pytanie nie da sie odpwiedziec jednym zdaniem. Zapraszam Pania serdecznie na konsultację. Zawsze warto walczyc! Pozdrawiam!
Magdalena Walczak
Witam. Proszę o pomoc. Umowa, która zawarłam została uznana za fikcyjna. Pracowałam 35 dni, naprawdę pracowałam… Nie chce sie odwolywac bo prawnik mówi że sprawa moze potrwać nawet do 1.5 roku i wtedy nie dostanę kosiniakowego bo będę walczyć o macierzyński. Zależy mi na kosiniakowym bo jestem bez środków do życia. Moje pytanie brzmi skoro umowa została uznana za fikcyjna czy ja muszę jechać do pracodawcy coś podpisywać i rozwiązywać umowę? Pracodawca do mnie dzwonił i mówi że u niej umowa jest do końca ciazy i koniec…I mam przyjechać ją rozwiązać. Mało tego mówi, że mam jej oddać pieniądze za te 33 dni na l4 które wypłaca pracodawca? Proszę o pomoc czy ja muszę te pieniądze oddać? To jest aż 1800 zł. Co jeśli nie oddam? Nie ukradłam jej tych pieniędzy, w przelewach jest napisane np. Wynagrodzenie za miesiąc maj, kwiecień..
Aleksandra Wejdelek-Bziuk
Pani Magdo, zapraszam do kancelarii na konsultację. Sprawa wymaga analizy z dokumentami.
Aga
Dzień dobry! Mam pytanie związane z zatrudnieniem. Przez 3 lata pracowałam bez umowy, praca była i jest cały czas dostarczana mi do domu i z stąd też jest odbierana. Rok temu wspominałam pracodawcy o podpisaniu chociażby umowy zlecenia, oczywiste zostałam zbyta. W chwili obecnej mi na sytuacja jest dość drastyczna ( wczoraj postawiono mi diagnozę nowotwór złośliwy) Ubezpieczenie zdrowotne mam ( mąż zabezpieczył mnie u siebie w pracy) . Czy mogę mieć jakieś żądania do swojego pracodawcy poza prośbą o zarejestrowanie , co oczywiście już zrobiłam! Jednak nie uzyskałam żadnej konkretnej odpowiedzi.
Aleksandra Wejdelek-Bziuk
Oczywiście. Pozew o ustalenie istnienia stosunku pracy (lub innego w zaleznosci od okolicznosci). Zycze duzo zdrowia!
Kiki
Witam mam pytanie ZUS odmówił mi Orawa chorobowego bedac w ciąży jeszcze nie dostałam decyzji ale pani z ZUS powiedziała ze będzie nagatywna bo podpisywałam dokumenty wcześniej niż zostałam zatrudniona. Księgowa za późno zrobiła umowę…. już mija 4 miesiąc a ja dalej nie mam decyzji. Jednak mam pytanie czy jak dostanę decyzje negatywna to co z moja praca ? Ustępuje stosunek ? Co z ubezpieczeniem ? Nie będę już ubezpieczona ? Chce starać się o kosiniakowe po urodzeniu i myśle czy dostanę ? Nie mam za co żyć od prawie pół roku jestem na utrzymaniu męża jeśli można to tak nazwać bo zostaje nam tylko 200 zł na życie po opłaceniu mieszkania kredytów i rachunków. Jest naprawdę ciężko nie mamy za co kupić wyprawki a poród za miesiąc i jestem załamana cała ciąże tylko płacze z bezradności jak okropne może być państwo. Nie chce się odwoływać do sadu bo już mam dość ciagle tylko panczenistki. Proszę o radę czy mogę garść się kosinikowe po urodzeniu ?majac negatywna decyzje ZUS ? Boje się ze nie przyjdzie decyzja jaki iż urodzę ….
Aleksandra Wejdelek-Bziuk
Tak, moze Pani isc po kosiniakowe jesli nie bedzie Pani miala.macierzyńskiego. Sugeruję jednak rozwazyc odwolanie, malo ma Pani do stracenia.