Koronawirus – Czy mogę odmówić pójścia do pracy? Czy pracodawca może oczekiwać, że pracownicy będą stawiali się w pracy mimo istniejącego zagrożenia epidemiologicznego? A obowiązek zapewnienia ochrony przez koronawirusem? Czy można zmusić pracownika do stawienia się w zakładzie pracy? Sprawdź, jakie prawa Ci przysługują w związku z pandemią koronawirusa.
Koronawirus: Czy mogę odmówić pójścia do pracy?
Jeśli masz umowę o pracę i Twój zakład pracy jest czynny – tak, powinnaś iść do pracy. Brzmi brutalnie? Niestety, koronawirus czy nie umowa o pracę oznacza jedno – w godzinach w niej wskazanych jesteś do dyspozycji pracodawcy. Oczywiście nie dotyczy to osób, które są:
- na zwolnieniu lekarskim;
- na zasiłku opiekuńczym w związku z opieką nad dzieckiem lub innym członkiem rodziny;
- w szpitalu;
- są objęte kwarantanną na podstawie zarządzenia sanepidu;
- z innych powodów ich nieobecność w pracy jest usprawiedliwiona.
Sprawdź: Zwolnienie na dziecko – ogólne zasady.
Czy muszę iść do pracy, jeśli pracuję w zamkniętym sklepie/szkole?
Zacznijmy od tego, że zakaz prowadzenia działalności handlowej czy gastronomicznej, a także zamknięcie placówek edukacyjnych nie oznacza, że wszystkie przedsiębiorstwa mają obowiązek na głucho się zamknąć. Żaden przepis – ani wcześniej obowiązujący, ani wprowadzony specustawą nie nakazuje przedsiębiorcom zawieszenia całkowicie działalności gospodarczej.
Po pierwsze pracodawcy otrzymali możliwość delegowania pracowników do pracy zdalnej. Mają też możliwość skierowania pracowników do innych niż dotychczas obowiązków. W praktyce mogą więc nakazać sprzątanie magazynu, porządkowanie dokumentacji. Jeśli więc pracodawca chce, abyś sporządziła zaległe sprawozdanie albo ułożyła plan zajęć dla dzieci, które zostają w domu – zrób to. Wykonywanie poleceń pracodawcy należy do podstawowych obowiązków pracowniczych.
Co się stanie, jeśli nie pójdę do pracy w związku z koronawirusem?
Musisz brać pod uwagę, że pracodawca z pewnością inaczej ocenia sytuację niż Ty. Zapewne, skoro oczekuje Twojego przyjścia do pracy to uważa, że zapewnia adekwatne środki bezpieczeństwa oraz Twoja obecność jest potrzebna w zakładzie pracy.
Co się zatem może wydarzyć, jeśli postanowisz zostać w domu? Pracodawca może wyciągnąć z tego zachowania zwykle konsekwencje dyscyplinarne. Pamiętaj, że pracodawca może nałożyć kary dyscyplinarne nałożone w kodeksie pracy (upomnienie i naganę). W sytuacji nieuprawnionego opuszczenia pracy – także karę pieniężną do wysokości dziennego wynagrodzenia (za każde naruszenie). Należy jednak się spodziewać, że w obecnej sytuacji, za nieusprawiedliwioną nieobecność w pracy będą sięgali po tzw. zwolnienia dyscyplinarne. Warto w tym miejscu przypomnieć, że dyscyplinarka nie chroni w ciąży ani podczas zwolnienia lekarskiego.
Sprawdź też: Z jakiego powodu można zwolnić pracownika?
Czy mogę odmówić pójścia do pracy, jeśli pracodawca nie zapewnia środków ochrony?
Cała istota problemu polega na tym, że pracodawca ZAWSZE jest zobowiązany do zapewnienia w zakładzie pracy bezpieczeństwa i higieny (bhp). Powtarzam to w kółko – ta regulacja ma zastosowanie zawsze, nei tylko w czasie obecnej zarazy. Pracodawca powinien tak ułożyć pracę, aby jego pracownicy mogli pracować bez narażania swojego życia i zdrowia.
Rząd wypuścił nawet wytyczne dla pracodawców, ale umówmy się nie są to jakieś szczególnie przełomowe porady. Nie znajdziesz tam szczegółowych wymogów – prawdopodobnie dlatego, że nikt na dobrą sprawę ich jeszcze nie wymyślił. Każdy pracodawca powinien we własnym zakresie tak zorganizować pracę oraz zakład pracy, aby zapewnić pracownikom bezpieczeństwo.
A jeśli tego nie robi? Czy to oznacza, że masz narażać swoje życie i zdrowie? Oczywiście, że nie! Już chyba cały internet dotarł do tego, że w razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy.
Polecam jednak ostrożność: w każdej sytuacji należy ocenić czy faktycznie istnieje jakieś ryzyko, czy pracodawca dba o bezpieczeństwo pracowników. Wreszcie – czy jesteśmy w stanie zaakceptować, że absencja w pracy może oznaczać nagłe zakończenie współpracy z pracodawcą. Problem oczywiście polega na tym, że dzisiejsze wątpliwości rozwieją sądy pracy, ale nie wcześniej niż za kilka miesięcy. A te trudne decyzje musimy podejmować dziś.
Sprawdź też: Kiedy warto się sądzić z pracodawcą?
Powyższy artykuł obejmuje stan prawny na dzień 18 marca 2020 r. Nie stanowi ani nie zastąpi porady prawnej. Autorka jest adwokatem, specjalistką z zakresu prawa pracy i prawa cywilnego.
